Realia pracy na Islandii

Coraz więcej osób kuszonych wysokimi wynagrodzeniami i piękną przyrodą wybiera Islandię jako miejsce do życia. Przyjrzyjmy się jakich warunków możemy się spodziewać i jakie są realia pracy na Islandii.

Jak zacząć

Islandia jest członkiem EEA dlatego pracownicy z państw członkowskich nie tylko nie potrzebują specjalnych pozwoleń na pracę, ale nawet mają pierwszeństwo przed innymi (spoza grupy EEA). Jeśli chcemy pracować krócej niż 3 miesiące nie musimy robić nic. Przy pobycie dłuższym niż 3 miesiące jedyne co trzeba zrobić to ubiegać się o stały pobyt poprzez tą stronę: https://www.skra.is/english/individuals/moving-to-iceland/i-am-an-eea-efta-citizen/i-am-employed/

Jeśli jest to nasza pierwsza praca na Islandii otrzymamy także numer kennitala czyli islandzki numer NIP. Trwa to od 2 tygodni do miesiąca, a przez ten czas otrzymamy tymczasowe pozwolenie na pracę.

Warto pamiętać, że prawo do opieki medycznej przysługuje nam dopiero po 6 miesiącach pracy więc dobrze jest się zaopatrzyć w kartę EKUZ (https://www.ekuz.nfz.gov.pl/nauka/wyjezdzam-do/islandia).

Zapotrzebowanie

Islandczycy potrzebują obcej siły roboczej nie tylko przez napływające hordy turystów, ale także przez zmiany w demografii. Islandzkie społeczeństwo się starzeje. Dziś jest 6 pracowników na każdego emeryta a za 25 lat będzie tylko 3. Spora część Islandczyków wyjeżdża także do innych państw do pracy.

Szacuje się, że Islandia będzie potrzebowała ok. 2.000 pracowników każdego roku przez następne 20 lat.

Godziny pracy

Według prawa Islandczycy pracują 8 godzin dziennie (40 godzin w tygodniu). Godziny urzędowania to 9:00 do 17:00 a latem (czerwiec, lipiec, sierpień) od 8:00 do 16:00.

Islandczycy pracują ciężko i lubią kończyć co zaczęli, dlatego często mają nadgodziny. Co w rzeczywistości przekłada się na mniej więcej 47 godzin tygodniowo wśród mężczyzn i 42 godziny wśród kobiet. Co ciekawe, kobiety, które stanowią 45,5% islandzkiej siły roboczej, są największą grupą pracujących kobiet wśród wszystkich państw OECD.

Oczywiście za nadgodziny przysługuje wyższa stawka wynagrodzenia albo ekwiwalent w dniach wolnych. Jednak liczba godzin pracy włączając nadgodziny nie może przekroczyć 48 godzin tygodniowo.

Płaska struktura

Instytucjonalny styl rządzenia firmą jest nietypowy dla Islandczyków. Oni są przyzwyczajeni do firmy zbudowanej z ludzi. Przy płaskiej hierarchii szeregowy pracownik może nie tylko rozmawiać ze swoim menedżerem, ale także z prezesem spółki. Dzięki temu zwiększa się motywacja pracowników, gdyż nie chcą zawieść swoich współpracowników, ale także podnosi poziom kontroli bo menedżerowie urzędują wśród pracowników. Z drugiej strony islandzcy menedżerowie dają bardzo dużo swobody swoim podwładnym w sposobie rozwiązywania problemów. Liczą na inicjatywę pracowników i samodzielne podejmowanie decyzji. Dzięki temu atmosfera pracy w firmach islandzkich jest bardzo ambitna i inspirująca jednocześnie.

Wynagrodzenie

Minimalne wynagrodzenie to 310.000 ISK (9.500 zł) miesięcznie za pracę na pełen etat dla pracownika, który ukończył 18 lat i pracował przez ostatnie 6 miesięcy w tej samej firmie.

Pensja wykwalifikowanego pracownika (jak kucharz) to 450.000 ISK (14.000 zł) a dla specjalisty (np. architekt) to już kwoty rzędu 850.000 ISK (26.000 zł) miesięcznie i w górę, menadżerowie  1.100.000 ISK (34.000 zł). To oczywiście kwoty brutto.

Nadgodziny, dodatki i wynagrodzenie wakacyjne

Dodatek wakacyjny tutaj zwany Orlof stanowi minimum 10,17% miesięcznego wynagrodzenia i jest płacony albo co miesiąc albo raz do roku w maju/czerwcu. W rezultacie po przepracowaniu całego roku dochodzi nam 13-ta pensja.

Za każdą nadgodzinę płacone jest dodatkowe 3,85% miesięcznego wynagrodzenia a za pracę w święta 37,5% (w roku jest 13 świąt państwowych).

Jeśli byliśmy zatrudnieni przez conajmniej 12 tygodni wliczając kwiecień/maj to przysługuje nam dodatek świąteczny odpowiedni do przepracowanego okresu. Dodatek całoroczny w 2018 roku wynosił 48.000 ISK (1.500 zł).

To samo dotyczy świąt Bożego Narodzenia, z tą różnicą, że musimy albo pracować przez pierwszy tydzień grudnia albo przez 12 tygodni w ciągu całego roku. Pełen dodatek w 2018 wynosił 89.000 ISK (2.750 zł).

Co w całości daje prawie połowę miesięcznego wynagrodzenia.

Łącząc wszystko razem jesteśmy w stanie otrzymać dwie dodatkowe wypłaty w ciągu roku.

Emerytura

Zarówno pracodawca jak i pracowników są zobowiązani do odprowadzania składek na fundusz emerytalny: wspólnie minimum 12% wynagrodzenia brutto. Pracownik płaci 4% (odliczane od podstawy do opodatkowania), a pracodawca resztę. Obowiązkowe składki dają ok. 50-60% wynagrodzenia w momencie przejścia na emeryturę.

Niezależnie od formy zatrudnienia po 3 latach pobytu na Islandii (pomiędzy 16 a 67 rokiem życia) nabywa się prawo do zasiłku emerytalnego. Oczywiście emerytura podlega opodatkowaniu. Więcej o emeryturze w zasobach.

Wakacje

Pracującym Islandczykom przysługują minimum 24 dni płatnego urlopu rocznie (plus 13 dni świąt państwowych). Islandczycy najchętniej biorą urlopy w lipcu i sierpniu. Warto mieć to na uwadze planując wyjazd biznesowy na Islandię. Podobnie, biznes zwalnia w święta Wielkanocne i Bożego Narodzenia.

Urlop macierzyński

Aby przysługiwał nam zasiłek macierzyński/tacierzyński musimy pracować na Islandii przez 6 miesięcy pod rząd zanim pójdziemy na urlop. Rodzicom, którzy studiują albo są na zasiłku bezrobotnym też przysługuje zasiłek.

Obydwoje matka i ojciec mają niezależnie prawo do urlopu rodzicielskiego do 3 miesięcy po narodzinach dziecka lub przyjęciu dziecka do adopcji. 

Ponadto rodzice mają prawo do dodatkowych 3 miesięcy urlopu. Może go wykorzystać jeden z rodziców lub który może być podzielony na nich dwoje. Przeważnie mężczyzna bierze 80 dni urlopu, a kobieta 180 dni. Rodzice mogą iść na urlop w przeciągu 18 miesięcy od narodzin według własnego uznania.

Wysokość zasiłku w trakcie urlopu stanowi 80% wynagrodzenia brutto.

W zależności od naszej sytuacji Islandia faktycznie może być kuszącą alternatywą do Polski. Należy jednak pamiętać, że z wysokim wynagrodzeniem idą też duże podatki.